Programma 7 Volksgezondheid en milieu

Op basis van de huidige programmastructuur is de GGD voor Flevoland onderdeel van pakket O in programma 7. De overige taken uit pakket O staan in programma 5.

Volksgezondheid
GGD Flevoland heeft samen met de verschillende gemeenten gewerkt aan een nieuw meerjarenbeleidsplan. Het Meerjarenbeleidsplan GGD heeft een looptijd van 2023 tot en met 2029. De leidende principes binnen het plan zijn: positieve gezondheid, gezondheid in alle beleidsterreinen, het verkleinen van gezondheidsachterstanden en preventie & gezondheidsbevordering als basis.

In het plan komen de volgende hoofdthema’s terug:

1.  Van ziekte naar gezondheid   
2.  Fysieke en sociale leefomgeving
3.  Gezonde leefstijl
4.  Gezond ouder worden
5.  Gezond opgroeien en opvoeden
6.  Infectieziekten
7.  Zorg en veiligheid
8.  Lokaal maatwerk en advies
9.  Organisatie

Vanuit de Brede SPUK regeling heeft de GGD middelen ontvangen van de gemeenten om te kunnen versterken op de kennis- en adviesfunctie van de GGD. Daarnaast zijn (oriënterende) gesprekken gevoerd met de GGD op verschillende onderwerpen waar we gezamenlijk besloten hebben om samen met de GGD aan verder te werken. Het gaat hier om: gezondheidsverschillen, gezonde leefomgeving en mentale gezondheid. In 2024 wordt hier nader uitvoering aangegeven.

Het pakket gemeentelijke basisvoorzieningen bestaat uit de zorg voor de riolering, de vuilophaal, -verwerking en -afvoer en de exploitatie van de begraafplaats. Het gaat om wettelijke taken die door een gemeente uitgevoerd moeten worden. De zorg voor de riolering gaat om het aanleggen, in stand houden en onderhouden van het rioleringsstelsel, waarmee de opvang en afvoer van het huishoudelijk en bedrijfsvuilwater en hemelwater wordt geregeld.
De vuilophaal, -verwerking en -afvoer gaat over het ophalen en verwerken van het huishoudelijk afval en het exploiteren van de milieustraat. Met deze beide thema’s streven we een schone, milieuveilige en gezonde leefomgeving na. Door een heffing brengen we beide in rekening bij de inwoners. Groei van areaal (woningbouw) betekent ook een toename van exploitatiekosten.
De exploitatie van de begraafplaats gaat over het hebben en onderhouden van een algemene begraafplaats voor alle inwoners. Dit betreft het verzorgen van begrafenissen, het ruimen van graven en het beheren en onderhouden van de begraafplaats.

Grondstoffenbeleidsplan
In 2023 is verdere invulling gegeven aan uitvoering van het Grondstoffenbeleidsplan 2021-2025. Op 30 maart is de raad tussentijds geïnformeerd over onderwerpen uit het grondstoffenbeleidsplan waarbij er een kennismarkt was georganiseerd met diverse standjes en presentaties en was er een rondleiding over de milieustraat. In november 2023 is de raad middels een digitale infographic geïnformeerd.

Dit betreft o.a.:

• De introductie van de mobiele milieustraat;  Inwoners kunnen er hun klein grof huishoudelijk afval brengen. De opvallende wagen staat om de week op de markt in Dronten, Biddinghuizen en Swifterbant en de spullen worden aangenomen door enthousiaste vrijwilligers
• De milieustraat is gemoderniseerd. Het inrijden en uitrijden gaat dankzij nieuwe technieken sneller, het terrein is uitbreid en de signing kreeg een opfrisbeurt. Daarnaast gingen nieuwe openingstijden van kracht waaronder een avondopenstelling. De klanttevredenheid werd gewaardeerd met een 8,9
• Het ContainerManagementSysteem is geïmplementeerd en alle huishoudens hebben nieuwe mini containers gekregen
• De ja-sticker is ingevoerd waarbij de bewoner zelf kiest of hij/zij ongeadresseerd reclamedrukwerk wilt ontvangen.
• De campagne “wijgaanvoor100” draait volop en de afvalcoach geeft voorlichting over beter scheiden van afval.
• In het kader van het zwerfafvalplan zijn diverse activiteiten georganiseerd waaronder een ZAPpers (ZwerfAfvalPakkers) ontmoetingsdag met de bekende zwerfinator Dirk en is het aantal ZAPpers gegroeid naar 166 vrijwilligers

Riolering en klimaatadaptatie
In 2023 hebben we verdere invulling gegeven aan een deel van de genoemde maatregelen uit het gemeentelijk rioleringsprogramma (GRP) 2022-2028 . Het GRP geeft inhoudelijke, financiële en programmatische sturing aan het rioleringsbeheer in de gemeente. Goed functionerende riolering is uit oogpunt van volksgezondheid, bewoonbaarheid en milieubescherming één van de kerntaken van de gemeente. Het gaat daarbij om meer dan alleen de riolering zelf, namelijk om de wettelijke gemeentelijke watertaken voor afvalwater, hemelwater en grondwater.

Naast het reguliere beheer en onderhoud hebben we in 2023 verdere voorbereidingen getroffen om in 2023, 2024 en 2025 de klimaat adaptieve maatregelen in de kernen uit te voeren om wateroverlast bij hevige buien te voorkomen/minimaliseren. In Biddinghuizen en Swifterbant zijn een aantal projecten aan de Trimbaan, Kampeerveld, Vliegersveld en Zwanebloem uitgevoerd met uitzondering van egaliseren en het inzaaien van gras. Andere projecten in de kernen Biddinghuizen en Swifterbant (m.u.v. de Bosanemoon, welke integraal wordt opgepakt bij de renovatie van de speeltuin), worden in 2024 afgerond. Tevens zijn er maatregelen in voorbereiding ter voorkoming van wateroverlast voor het centrum van Dronten. Een voorstel hiervoor wordt in 2024 aangeleverd bij uw raad. Hierbij wordt ook naar synergie gezocht met de kansenkaart (retail) en andere klimaatmaatregelen als hittestress en biodiversiteit.

Er is in samenwerking met het waterschap Zuiderzeeland een opzet bedacht voor het inventariseren en bemonsteren van illegale bedijfslozingen. In 2023 is de inventarisatie afgerond en een onderzoeksplan bedacht. Het daadwerkelijk onderzoek wordt begin 2024 uitgevoerd. Daarnaast is er een onderzoek uitgevoerd en afgerond naar verdroging en vernatting ten gevolge van klimaatsverandering op de omgeving, de stresstest grondwater. Op basis van de beschikbare grondwaterdata uit het peilbuizennetwerk zijn er, rekening houdend met de klimaatscenario’s tot 2050, voorspellingen gedaan. Het blijkt dat er minieme verschillen in grondwaterstand in 2050 optreden. Het onderzoek heeft ook geleid tot het plaatsen van enkele extra peilbuizen om het grondwatermeetnet goed dekkend te houden.
Er is in samenwerking met het waterschap Zuiderzeeland in 2023 gestart met het opstellen van een afvalwaterakkoord, waardoor het calamiteitenplan riolering tijdelijk op hold is gezet. Het opstellen van de akkoorden loopt door in 2024. Het calamiteitenplan zal een van de opgaven zijn die onderdeel uitmaakt van het gezamenlijk afvalwaterakkoord.

De OFGV is een regionale uitvoeringsorganisatie rond het milieu. Dit geldt voor groene wetten, geluid, bodemsanering, luchtvaart, vuurwerk, toezicht op zwemwater, Wabo en het omgevingsrecht. De OFGV voert voor de gemeente Dronten in 2023 de overgedragen (milieu)taken uit conform het Uitvoeringsprogramma 2023 OFGV. Met het Uitvoeringsprogramma Klimaatbeleidsplan werken we via verschillende maatregelen aan de bewustwording van inwoners, ondersteuning van energieloketten in de dorpen, stimulering van energiesamenwerkingsverbanden, verstrekken van duurzaamheidsleningen, ondersteunen van innovaties voor de energietransitie en klimaatadaptatie.
Naast deze maatregelen werken we aan het Uitvoeringsprogramma Transitievisie Nieuwe Warmte (Dronten aardgasvrij per 2050).

Energietransitie 
Binnen de energietransitie spelen bedrijven een actieve en cruciale rol. Bedrijven en instellingen zijn wettelijk verplicht om energiebesparende maatregelen te nemen (energiebesparingsplicht) en daarnaast te voldoen aan de 'informatieplicht' energiebesparing. De gemeente draagt als bevoegd gezag de verantwoordelijkheid voor toezicht en handhaving en laten deze taken uitvoeren door de Omgevingsdienst Flevoland & Gooi en Vechtstreek (hierna OFGV).

Regionaal toezichtstrategie energiebesparingsplicht
In Flevoland is een uniforme aanpak het uitgangspunt en daarom werken de zes Flevolandse gemeenten, Provincie Flevoland en OFGV gezamenlijk aan een nalevingsstrategie om invulling te geven aan het toezicht op de energiebesparings- en informatieplicht en de afspraken uit het RES. Daarbij is naast toezicht het vergroten van bewustwording en inzichten bij de ondernemers een belangrijk instrument die de regio Flevoland wil inzetten. Een en ander wordt ook uitgewerkt in een communicatiestrategie. De regionale toezichtstrategie energiebesparingsplicht is opgesteld in 2023.

Stimulerend toezicht 
Daarbij wordt rekening gehouden met een bepaald maatwerk per bedrijf en zullen wij investeren in “Stimulerend toezicht”. Dat betreft een innovatieve handhavingsstrategie van de OFGV waarbij gebruik wordt gemaakt van een energiebeheersysteem, datauitwisseling en een app. Deze geven de ondernemer inzicht in zijn energieverbruik én in de maatregelen die genomen moeten worden om energie te besparen. Met behulp van de nalevingsstrategie wordt in 2023 middels meerwerkopdracht(en) afspraken met de OFGV gemaakt voor de (projectmatige) start van het toezicht op de energiebesparingsplicht en de informatieplicht.

De OFGV heeft in 2023 projectmatig ingezet op stimulerend toezicht op energiebesparingsplicht en informatieplicht. Diverse bedrijven zijn door de OFGV benaderd om stimulerend toezicht in te zetten en wordt verder in 2024 uitgevoerd als een basistaak.

Decentralisatie bodemtaken 
Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet worden alle gemeenten bevoegd gezag voor de kwaliteit van bodem en ondergrond. Bij de invoering van de Omgevingswet dragen provincies de gedecentraliseerde bodemtaken en bevoegdheden over aan gemeenten. Dit zijn complexe taken waar specialistische bodemkennis voor nodig is. De OFGV voert deze taken momenteel uit voor de provincie. Het ligt voor de hand dat de gemeenten deze taken bij de OFGV laten liggen waardoor deze verandering naar verwachting alleen tot verschuiving in de financiering leidt. Voor deze herverdeling van taken wordt voor Dronten gerekend op maximaal € 16.390 aan extra kosten in de begroting van 2024. Voor de berekening van deze kosten en de verdeling hiervan is gekeken naar het aantal bodemlocaties per gemeente wat wijzigt van bevoegd gezag. Ten opzichte van andere partners valt de verwachte bijdrage relatief mee voor Dronten.

Omgevingsveiligheid
Op het gebied van Omgevingsveiligheid wijzigt veel onder de Omgevingswet. Daarbij komen er ook 'nieuwe' externe veiligheidstaken bij zoals het overgaan van het RRGS (Register Risicosituaties Gevaarlijke Stoffen) naar het REV (Register Externe Veiligheid). Deze vragen veel extra inzet bij gemeenten en de Omgevingsdienst. Vanwege de complexiteit is het lastig om op voorhand een reële inschatting te maken van zowel de tijdelijke als de structurele werklast en welke gevolgen dat uiteindelijk heeft voor de financiering. Daar wordt door een regionale werkgroep samen met de OFGV verder onderzoek naar gedaan. Bovendien vindt er ondersteuning plaats door de betrokken ministeries en Omgevingsdienst.nl.
Een van de nieuwe externe veiligheidstaken is het actualiseren van de milieubelastende activiteiten in het REV. De voorbereidingen hiervoor zijn tussen Q3 en Q4 van 2023 uitgevoerd. Begin 2024 wordt deze taak extern belegd en zal eind Q2 van 2024 afgerond zijn.

Financiering 
De financiering van deze overgangssituatie is (nog) niet geregeld. Ondanks een bescheiden subsidie vanuit het Rijk zijn naar verwachting de huidige financieringsafspraken met de OFGV ontoereikend. Conclusie is dat met betrekking omgevingsveiligheid aanpassingen plaats gaan vinden van het OFGV-takenpakket en de financiering daarvan. Nieuwe afspraken met de OFGV en de Veiligheidsregio zijn daarvoor nodig.

IOV-gelden
Ten behoeve van de vereiste uitvoering van een aantal essentiële taken met betrekking omgevingsveiligheid overwegen wij om ook in 2023 en 2024 € 11.000 (IOV-gelden) met bestemming ‘versterken van de omgevingsveiligheidsdiensten’ in het geheel aan de OFGV toe te kennen.

Hierna verklaren we per pakket de afwijkingen tussen begroting na wijziging 2023 en de werkelijkheid 2023. De belangrijkste afwijkingen (lasten en baten) worden toegelicht. Als richtlijn hanteren we het grensbedrag van toelichting bij afwijkingen van € 50.000 en hoger. Een ‘min’ betekent een financieel nadeel voor de gemeente en een ‘plus’ een financieel voordeel. 

Gemeenten nemen vanaf 2017 een basisset BBV beleidsindicatoren op in de begroting en het jaarverslag voor inzicht en heldere beeldvorming over de beleidsresultaten van de gemeente, en vergelijking van gemeenten onderling.

Via het verplichte dashboard van Waarstaatjegemeente.nl zijn nog meer gegevens beschikbaar. In de onderstaande tabel staan de beleidsindicatoren voor dit programma van onze gemeente met peildatum 12-06-2024.