Algemeen

Geachte leden van de raad,

Hierbij ontvangt u het Jaarverslag en de Jaarrekening 2023. De verantwoording van het college over het afgelopen jaar waarin wij u de belangrijkste beleidsresultaten en financiële resultaten presenteren bij de plannen van de Programmabegroting 2023.

2023 is het eerste volledige jaar uit deze bestuursperiode. Een jaar waarin door de raad is uitgesproken verder te groeien als gemeente. Een jaar waarin we het bouwen van een samenleving daarbij centraal hebben gesteld. Ook een jaar waarin we zijn gestart met een omslag naar denken en werken vanuit het principe van de brede welvaart en belangrijkste stappen hebben gezet die bepalend zijn voor hoe we als gemeente én organisatie eruit gaan zien in de toekomst.

Dronten in ontwikkeling
In 2023 is ingezet op het versterken en ontwikkelen van de gemeente. Dit heeft geleid tot een vaststelling van de visie op groei tot 2050 waarin is uitgesproken dat Dronten gaat groeien richting 60.000 inwoners, het vaststellen van de Dronten Principes en het toewerken naar de Toekomstvisie 2050.

Goede stappen zijn gezet met onder meer het vaststellen het Integraal Huisvestingsplan onderwijs (2030-2047), het herijkte accommodatiebeleidsplan en het toetsingskader maatschappelijk vastgoed. Op basis hiervan kan in 2024 worden bepaald welke huisvestingsvraagstukken de komende jaren kunnen worden gerealiseerd.

Goede bereikbaarheid is cruciaal als groeiende gemeente. In 2023 is gestart met de buurtbus waarmee een busverbinding binnen Dronten kan blijven bestaan, met de inzet van vele vrijwilligers.

Toekomstbestendige economie
We zetten in op een duurzame en toekomstbestendige economie. We hebben hier als gemeente samen met onze partners een gezamenlijke opdracht te vervullen. 2023 stond in het teken van investeren in de toekomst, van bouwen en vertrouwen. Het bouwen aan relaties met ondernemers en ondernemersverenigingen, de regionale samenwerking en daarmee ook het vertrouwen richting de ondernemers. Het bouwen aan een volwaardig team economische zaken en daarmee het opstarten van diverse projecten, onder meer het Economisch Platform Dronten.

Samenleving
We bouwen aan een samenleving die zich kenmerkt door inclusiviteit en waarin inwoners zich veilig en verbonden voelen en waar het prettig wonen is. Een samenleving waarin het mogelijk is dat iedereen meedoet aan de maatschappij.

In maart 2023 hebben 20 partijen in de gemeente Dronten het convenant ‘Gelijke kansen voor ieder kind’ ondertekend waarin is vastgesteld dat samengewerkt wordt om alle kinderen in de gemeente optimale kansen te bieden om zich te ontwikkelen.

Armoedebestrijding is een opgave. Op grond van de Kadernotitie armoedebestrijding en het bijhorend actieplan, zijn in 2023 resultaten geboekt op de maatschappelijke effecten om voor iedereen in de gemeente een minimale inkomenszekerheid te garanderen en er voor te zorgen dat iedereen mee kan blijven doen. Er zijn resultaten geboekt op inkomenszekerheid, energiearmoede en de kinderopvangtoeslagaffaire, dienstverlening (zie pakket N) en kinderarmoede. Zo heeft het Tijdelijk noodfonds Dronten 2023 directe financiële ondersteuning geboden aan inwoners die tussen wal en schip (dreigden te) raken en heeft de Energietoeslag 2023 huishoudens met een inkomen op of net boven het sociaal minimum lucht gegeven bij stijgende energielasten.

Duurzaamheid
Dronten wil lokaal bijdragen aan het zuinig omgaan met onze planeet. In 2023 is met het oog hierop onder meer het Uitvoeringsprogramma ‘Transitievisie Nieuwe warmte’ vastgesteld. Helaas is 2023 ook het jaar geweest waarin bekend is geworden dat we als gemeente te maken hebben met een netcongestie, wat betekent dat het elektriciteitsnet langdurig ‘op slot’ gaat. De gevolgen hiervan zijn grotendeels nog niet bekend, maar de effecten hiervan zullen naar verwachting zich wel voor langere termijn laten gelden.

Veiligheid
De dreiging van cybercriminelen heeft in de afgelopen jaren een permanent karakter gekregen en zal niet meer verdwijnen. De verwevenheid met thema’s als ondermijning, openbare orde en jeugdproblematiek zien we steeds verder toenemen en vraagt om een integrale aanpak samen met onze (veiligheid)partners. In 2023 is daarom ingezet op het vergroten van de bewustwording van onze inwoners over de gevaren van de digitale wereld door middel van projecten als Hackshield, Cyberchef en diverse thema avonden.

Daarnaast zijn er zorgen om een klein deel van de jongeren in onze gemeente die relatief veel overlast veroorzaken op scholen en op straat en vaak kwetsbaar zijn voor de aantrekkingskracht van (drugs)criminaliteit. De traditionele aanpak voor deze zogeheten ‘2%-jeugd’ blijkt niet toereikend te zijn. Deze groep heeft baat bij op maat gemaakte interventies, zoals het in 2023 ingezette straathoekwerk.

Tot slot, enkele (financiële) verwijzingen. De gemeente Dronten sluit 2023 af met een positief financieel resultaat van € 6,8 miljoen. Daarin zitten voor ruim € 5 miljoen aan (eenmalige) baten ten behoeve van 2024, die we om boekhoudkundige redenen in 2023 hebben moeten verwerken. Daarnaast hebben we een positief resultaat uit het grondbedrijf van € 1,0 miljoen in 2023 gerealiseerd. Zonder deze (eenmalige) positieve baten hadden we 2023 rond de € 0,5 miljoen afgesloten.

Voor een nadere toelichting op de Jaarrekening en Jaarstukken 2023 verwijzen wij u naar de diverse programma's.

College van B&W
23 april 2024

Met de jaarstukken leggen wij verantwoording af aan de gemeenteraad over het gevoerde beleid. Wij laten zien wat we in 2023 hebben bereikt, wat we daarvoor hebben gedaan en wat dat heeft gekost. De Jaarstukken 2023 bestaan uit het jaarverslag en de jaarrekening. Bij het maken van de jaarstukken volgen wij de instructie van het Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten en de financiële verordeningen. In de tabel "overzicht van baten en lasten 2023" wordt het geraamde resultaat en het gerealiseerde resultaat 2023 inzichtelijk gemaakt. Daarbij is ook het jaarrekeningresultaat te lezen.

In het jaarverslag verklaren we per programma de afwijkingen tussen Begroting na wijziging 2023 en de realisatie 2023. De belangrijkste afwijkingen per pakket worden toegelicht. Als richtlijn hanteren we het grensbedrag van toelichting bij afwijkingen van € 50.000 en hoger.

De Jaarstukken 2023 sluit met een positief resultaat van € 6,8 miljoen (afgerond). Dit resultaat betreft een totaal van het resultaat algemene dienst en grondexploitaties. Het resultaat voor de algemene dienst betreft afgerond € 5,8 miljoen positief. Dit resultaat bevat twee incidentele baten die boekhoudkundig in 2023 verwerkt moeten worden. Zonder deze twee baten was het resultaat voor de algemene dienst rond de € 0,5 miljoen geweest. Het resultaat van de grondexploitatie inclusief verplichte tussentijdse resultaatnemingen hiervan (POC -percentage of completion) over 2023 bedraagt € 1,0 miljoen positief. Ten opzichte van de begroting na wijziging is er een positief resultaat gerealiseerd en is het in totaal € 3,5 miljoen gunstiger uitgevallen.

Resultaat algemene dienst
In onderstaande tabel ziet u hoe het resultaat van de algemene dienst tot stand is gekomen. Dit verklaren aan de hand van de grootste verschillen met de begroting. De verschillen worden onder de tabel toegelicht en hier wordt middels nummering naar verwezen.

Algemeen 
In 2023 is er veel werk verricht door de organisatie. En dit was ook nodig om te zorgen dat alles goed blijft draaien zoals we dat vooraf met elkaar hebben afgesproken. Wat 2023 typeert is dat al dit werk een stuk duurder is geworden. De prijsdruk die we hebben ervaren is hoog. Dat is onder andere terug te zien in de CAO stijging van de gemeente ambtenaren, in indexaties van onze partners en in kostprijsstijgingen van diverse diensten en producten die wij als gemeente bekostigen. Een ontwikkeling die we in 2023 hebben kunnen opvangen, zeker als je kijkt naar het positieve resultaat van 5,8 miljoen voor de algemene dienst. Als je echter iets verder kijkt en dit resultaat gaat ontleden, zie je dat aan het eind van 2023 twee opvallende gebeurtenissen hebben plaatsgevonden. We hebben via de circulaires vanuit het gemeente 3,1 miljoen ontvangen (1). Dit komt in het resultaat van 2023, maar hiermee zullen we activiteiten in 2024 moeten bekostigen. Daarnaast hebben we eind 2023 een piek ervaren in de leges opbrengsten voor de omgevingsvergunning. De invoering van de Omgevingswet per 1 januari 2024 zorgt dat veelvuldig gebruik is gemaakt van de oude regelgeving eind 2023. Dit levert een positieve bijdrage aan het resultaat van 2,5 miljoen en dit hebben in 2023 te verantwoorden (2). De lasten volgen pas in 2024 en zullen zeker nog gaan volgen. Zonder deze twee grote resultaten aan het einde van het jaar zouden we rond de 0 zijn uitgekomen.

Vennootschapsbelasting en rente
Naast de twee grote baten aan het einde van het jaar, zijn nog twee grote verschillen in de baten gerealiseerd. Een correctie op de berekening van de fiscale winst van het grondbedrijf over 2022 heeft geleid tot een terugvordering van vennootschapsbelasting van 0,6 miljoen (3). Daarnaast hebben wij meer rente inkomsten over onze liquide middelen. De rente baten waren voor 2023 voorzichtig ingeschat en er is hier een positief resultaat van 0,7 miljoen op gerealiseerd (4).

Prijsdruk lastenkant
Aan de lastenkant zien we impact van de prijsdruk terug. De grootste impact vindt binnen de jeugdhulp plaats. De jeugdhulp laat 3,1 miljoen meer lasten zien (5). De overschrijding is niet onverwacht, maar wel groot. De lasten voor jeugdhulp zijn moeilijk beïnvloedbaar en komen voornamelijk tot stand door kostprijsstijgingen en het (wettelijk) opgelegd karakter. De impact van de prijsdruk zien we daarnaast terug in de inschatting bij de primitieve begroting en het verdere verloop hiervan. In de primitieve begroting van 2023 is rekening gehouden om 3,5 miljoen aan prijsstijgingen op te vangen. Gedurende het jaar wordt deze ruimte aangevuld door het Rijk middels circulaires en zo zijn we ieder jaar in staat om de prijsstijgingen te bekostigen. De aanvullingen uit het Rijk waren in 2023 echter beperkt, terwijl de prijsstijgingen hard zijn blijven doorlopen. Per saldo hebben de prijsstijgingen er daardoor voor gezorgd dat er 1,7 miljoen euro meer lasten zijn gemaakt dan waar we in de begroting mee rekening hadden gehouden (6).

Overige verschillen
Een groot positief resultaat aan de lastenkant zien we terug bij de noodopvang voor ontheemden Oekraïne. Daar is veel goed werk verzet. Een bijkomend resultaat is dat hierdoor meer mensen aan werk zijn geholpen. Hierdoor zijn de leefgeld uitkeringen lager uitgevallen. Per saldo heeft de noodopvang Oekraïne mede daardoor 0,8 miljoen minder gekost (7).

Wat overblijft is een veelvoud van kleinere positieve en negatieve verschillen. Deze worden toegelicht in de programmaverantwoording. Hier worden ook de belangrijkste verschillen op de reserves toegelicht. Per saldo zijn de overige verschillen in de baten en lasten 0,4 miljoen negatief (8).

Resultaat grondexploitaties
In onderstaande tabel ziet u hoe het resultaat van de grondexploitatie tot stand is gekomen:

In het volgende overzicht is op programmaniveau het verschil tussen de begroting 2023 (na wijziging) ten opzichte van de realisatie 2023 aangegeven inclusief mutaties in de reserves. De afwijkingen per programma zijn uiteengezet in de toelichting zoals opgenomen in het jaarverslag, bij de verantwoording per programma.

De budgetoverhevelingen van 2023 naar 2024 zijn u apart ter vaststelling voorgelegd in de vergadering van 28 maart 2024. Om de projecten, activiteiten, investeringen of werkzaamheden uit te kunnen voeren is budget en/of krediet nodig voor 2024. Voor het jaar 2023 wordt € 2.600.680 overgeheveld naar 2024. Voor de kredieten wordt totaal € 11.760.319 naar 2024 over te hevelen. De gemeenteraad heeft de bestemmingsreserve Overlopende werken boekjaar (projecten) ingesteld. De budgetoverhevelingen zijn na het besluit van de raad verwerkt en onderdeel van de jaarstukken.

Onze reserve- ofwel vermogenspositie bestaat uit de Algemene reserve en de Bestemmingsreserves van de gemeente. Eind 2022 is het totale vermogen € 105,5 miljoen afgerond en eind 2023 is het totale vermogen € 111 miljoen. De gemeente Dronten heeft hiermee een robuuste vermogenspositie en kan hierdoor mogelijke negatieve resultaten in de toekomst eenvoudig binnen de gemeentelijke reserves opvangen. Het rekeningresultaat 2023 alleen op basis van baten en lasten (vóór mutaties in reserves) is € 5,4 miljoen (positief). Dit resultaat is het feitelijke saldo dat ten laste of ten bate komt van het eigen vermogen van de gemeente. Het totale eigen vermogen, inclusief het gerealiseerd resultaat 2023, bedraagt per jaareinde 2023 € 111 miljoen afgerond. Daarmee is het eigen vermogen met 5,2% toegenomen.

Het rekeningresultaat 2023 is € 6.787.324 miljoen positief. Het voorstel voor bestemming van dit voordelige resultaat is:

• € 3.577.112 toe te voegen aan de algemene reserve;
• € 2.488.000 toe te voegen aan de bestemmingsreserve overlopende werken boekjaar (projecten) voor dekking van de extra kosten van de omgevingsvergunningen in 2024;
• € 267.460 als eenmalig budget ter beschikking te stellen in 2024 voor de uitkering van de energietoeslag in programma 6;
• € 454.752 als eenmalig budget ter beschikking te stellen in 2024 voor de invoering van de omgevingswet in programma 8.

De gemeenteraad stelt elk jaar de begroting vast. Daarin staat een uitwerking van de beleidsvoornemens, de concrete activiteiten en de middelen die nodig zijn voor de uitvoering. Na afloop van het begrotingsjaar wordt er in de jaarstukken door het college verantwoording afgelegd over het jaar. Deze jaarstukken 2023 zijn opgesteld in overeenstemming met de eisen van het Besluit Begroten en Verantwoorden (BBV) en de eisen zoals de financiële verordening van de gemeente Dronten deze stelt. De jaarstukken bestaan uit de volgende delen:

1. Aanbiedingsbrief;

2. Jaarverslag, bestaande uit:

• Programmaverantwoording;
• Paragrafen;

3. Jaarrekening, bestaande uit:

• Balans per 31 december 2023;
• Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling;
• Toelichting op de balans;
• Het overzicht van baten en lasten en de toelichting;
• Financiele positie en toelichting;
• WNT-verantwoording 2023;
• Single Information Single Audit (SiSa).

In de aanbiedingsbrief gaan wij in op de gerealiseerde hoogtepunten van de politieke agenda 2023. Daarnaast wordt de financiële beschouwing gegeven op hoofdlijnen van de oorzaken die hebben geleid tot het jaarrekeningresultaat van 2023.

In de programmaverantwoording wordt per programma aangegeven wat het programma inhoudt, wat u (de raad) en wij (college) wilden bereiken, welke acties zijn ondernomen en wat het financieel resultaat is per programma met de daarbij behorende analyse.

In de afzonderlijke paragrafen wordt verslag gedaan van de beleidslijnen vastgelegd met betrekking tot beheersmatige aspecten, alsmede lokale heffingen. We hanteren de minimaal vereiste 8 paragrafen met daarbij de paragrafen subsidies, informatisering, geluk en de raadsparagraaf. 

In alle tabellen is de onderstaande notatie gehanteerd:

• Een positief saldo (overschot) is plus;
• Een negatief saldo (tekort) is een min;
• Voordelen door lagere uitgaven of hogere inkomsten worden positief genoteerd;
• Nadelen door hogere uitgaven of lagere inkomsten worden negatief neergezet.

Alle bedragen worden in 1000-tallen weergegeven, tenzij anders is aangegeven. Door deze weergave kan het voorkomen dat totalen een (minimale) afwijking laten zien.