Programma 7 Volksgezondheid en milieu

Vanuit dit pakket streven we ernaar dat onze inwoners zich gezond voelen, zoveel mogelijk regie voeren over het eigen leven en leven in een gezonde leefomgeving voor mens, plant en dier. Een gezonde leefstijl blijft van groot belang om de druk op de zorg te verlichten en mensen in staat te stellen zo lang mogelijk zelfredzaam en vitaal te blijven. Om dit te bewerkstelligen, zetten we zoveel mogelijk in op gezondheidsbevordering, preventie, maar ook door aandacht te hebben voor een gezonde leefomgeving. 

We bouwen voort op de regionale samenwerking binnen ‘Een gezonde toekomst in Flevoland (2024–2026)’, samen met de andere Flevolandse gemeenten en de GGD. Dit plan legt de nadruk op onder meer: van ziekte naar gezondheid, fysieke en sociale leefomgeving, gezond ouder worden, opvoeden en opgroeien, infectieziektebestrijding en lokaal maatwerk.

Deze inzet draagt direct bij aan het strategisch beleidskader ‘Mensen maken de samenleving’ van de gemeente Dronten, onder het resultaat ‘Meer gezonde inwoners’. Door gezondheid structureel te bevorderen, leggen we een sterke basis voor een veerkrachtige, betrokken en toekomstbestendige samenleving. Ook zorgen we ervoor dat we voorbereid zijn op acute zaken (bijvoorbeeld infectieziekten) om te voorkomen dat de collectieve gezondheid in het geding komt. 

Meer gezonde inwoners
1) Het percentage jongeren (13-16) dat lichte tot matige psychische klachten ervaart, daalt van 29% in 2023 naar 27% in 2026.
2) Het percentage gezonde volwassenen in de gemeente Dronten dat de eigen gezondheid als goed ervaart, stijgt van 74% in 2024 naar 75% in 2028.
3) Het percentage ouderen in de gemeente Dronten dat de eigen gezondheid als goed ervaart, stijgt van 71% in 2024 naar 73% in 2028.
4) Het percentage ouderen in de gemeente Dronten dat bezorgt is om te vallen, neemt af van 27% in 2024 naar 24% in 2028.

Hoe meten we dit?

*Mogelijk komt er een extra Gezondheidsmonitor in 2026 (mogelijke verwachting resultaten in 2027 beschikbaar)

 Toelichting 
De ervaren gezondheid is een waardevolle indicator om te zien hoe het ervoor staat met de gezondheid van onze inwoners. We zien dat de ervaren gezondheid langzaam weer stijgt richting het niveau van voor Corona. Echter zijn er verschillende ontwikkelingen die een bedreiging vormen voor de gezondheid. Bijvoorbeeld mentale gezondheid onder jongeren en jongvolwassenen, vergrijzing en nieuwe risico’s als gevolg van klimaatverandering. Dit vraagt om extra inzet op bepaalde thema’s en om goede samenwerking met partners. Ook zijn er vanuit de doelen van dit pakket de nodige dwarsverbanden met de inrichting van de openbare ruimte. 

Waar leggen we de focus op?
Versterken van gezonde leefstijl en mentaal welbevinden 
In 2026 leggen we extra nadruk op het versterken van mentale gezondheid en veerkracht, vooral onder jongeren en jongvolwassenen. We zetten in op zowel gezondheidsbevordering als preventie. We doen dit in samenwerking met de GGD, scholen en welzijnsorganisaties (komt terug onder programma 5O Gezonde leefstijl).  

Versterken van preventie bij ouderen (65+) 
Gezien de vergrijzing intensiveren we onze inzet voor gezond ouder worden. Dit doen we door preventieve programma’s gericht op valpreventie en de inzet van de Gezondheidsmakelaar, gericht op gezondheidsbevordering en preventie.  

Stimuleren van een gezonde leefomgeving 
We blijven werken aan een fysieke omgeving die uitnodigt tot gezond gedrag. Samen met collega’s van fysieke leefomgeving werken we aan een leefomgeving die bijdraagt aan ontmoeting en stimuleert om naar buiten te gaan.  

Voorkomen van gezondheidsrisico’s door klimaat en milieu 
Klimaatverandering brengt nieuwe gezondheidsrisico’s met zich mee. In samenwerking met GGD Flevoland en landelijke partners actualiseren we het lokale hitteplan, informeren we inwoners over zonveilig gedrag en verkennen we de gevolgen van luchtkwaliteit op kwetsbare groepen. 

Lokaal maatwerk en samenwerking 
Samen met partners zoals GGD Flevoland, KWF Nederland, welzijnsorganisaties en kennisinstellingen zorgen we voor integrale aanpakken. Lokale projecten zoals Rookvrije Generatie worden doorontwikkeld en waar nodig uitgebreid, waaronder met de campagne ‘Nee Tegen Vapen’.  

Versterking GGD Flevoland
Om de ambities op het gebied van publieke gezondheid waar te maken, is een robuuste en toekomstbestendige GGD Flevoland essentieel. In 2026 gaat daarom de inwonersbijdrage aan GGD Flevoland omhoog. Deze extra investering is nodig om gerichter te kunnen versterken op het gebied van algemene gezondheidszorg, infectieziektebestrijding, jeugdgezondheidszorg (JGZ) en de bestuurlijke ondersteuning. Hiermee zorgen we ervoor dat de GGD adequaat kan inspelen op bestaande en nieuwe gezondheidsuitdagingen. 

We streven er vanuit dit pakket naar dat inwoners leven in een veilige en toegankelijke leefomgeving en in een gezonde leefomgeving voor mens, plant en dier. Hiervoor is van belang dat er zorg is voor de riolering, de vuilophaal, - verwerking en –afvoer en de exploitatie van de begraafplaats. Het gaat om wettelijke taken die door een gemeente uitgevoerd moeten worden (basisvoorzieningen). De zorg voor riolering gaat om het aanleggen, in stand houden en onderhouden van het rioleringsstelsel waarmee de opvang en afvoer van het huishoudelijk en bedrijfsvuilwater en hemelwater wordt geregeld. De exploitatie van de begraafplaats gaat erover dat er een algemene begraafplaats is en dat deze wordt onderhouden.

De gemeentelijke basisvoorziening voor het ophalen en verwerken van huishoudelijk afval, inclusief de milieustraat, is erop gericht om afval op een veilige, milieuvriendelijke, toegankelijke en kostenefficiënte manier in te zamelen en te verwerken conform milieuwetgeving en nationale en internationale doelen. Dit draagt bij aan een duurzame leefomgeving en ondersteunt inwoners in verantwoord afvalgedrag. Ook gaat het in dit pakket over de begraafplaats. 

Voor een duurzame samenleving is een fundamentele verschuiving nodig van een  lineaire naar een circulaire economie. Dit betekent minder afval produceren, grondstof langer in de keten houden en producten hergebruiken en recyclen met een zo hoog mogelijke kwaliteit. We blijven excelleren in dienstverlening voor bezoekers op onze milieustraat.

We verbeteren de circulaire economie 
          1) In de periode 2026-2030 wordt de hoeveelheid fijn huishoudelijk restafval verlaagd naar maximaal 100 kg.
          2) Het afvalscheidingspercentage wordt in de periode 2026-2030 verhoogd naar 75%.

Hoe meten we dit?

*De hoeveelheid fijn huishoudelijk restafval ten opzichte van het aantal inwoners op peildatum 1 januari
**De hoeveelheid fijn huishoudelijk restafval ten opzichte van de totale hoeveelheid huishoudelijk afval 

Toelichting 
Het nationale uitvoeringsprogramma Van Afval Naar Grondstof – Huishoudelijk Afval (VANG-HHA) heeft de ambitie om in 2025 75% afvalscheiding en 100 kg restafval per inwoner te realiseren. Dit doel was vrij ambitieus en is door de meeste gemeenten niet gehaald, maar er zijn wel forse stappen gezet voor het verbeteren van huishoudelijke afvalscheiding. In het Rijksbrede programma Nederland Circulair schetst het programma hoe onze economie kan veranderen naar een duurzame, volledig circulaire economie. Hiervoor geldt een Rijksdoelstelling van 100% circulair in 2050. In 2025 loopt het Grondstoffenbeleidsplan 2021-2025 af. In dit GBP zijn doelstellingen geformuleerd, waaronder die over restafval. Hierbij was de doelstelling van de gemeente Dronten ambitieuzer dan de VANG-HHA-doelstelling van 100 kg en is voor de gemeente Dronten bepaald op 73 kg restafval per inwoner. Deze doelstelling is niet gehaald, maar de gemeente Dronten scoort wel goed in benchmarken met buurgemeenten en landelijke resultaten op het gebied van afvaldoelstellingen, schone reststromen en kostenbeheersing. In het nieuwe grondstoffenbeleidsplan zal er invulling worden gegeven aan deze of hernieuwde doelstellingen. Tot die tijd hanteren wij de ambitie van de VANG-HHA. 

Het belang van afvalscheiding en afvalpreventie wordt verder benadrukt door het feit dat in de komende jaren de kosten voor het verwerken van huishoudelijk afval zullen stijgen. Dit is het gevolg van de CO₂-heffing op het fossiele deel van restafval en emissiehandel van CO₂ voor afvalverbrandingsinstallaties. Hoewel de precieze impact nog niet bekend is, zullen de kosten substantieel toenemen.  

Tegelijkertijd vraagt het in stand houden van het huidige niveau van afvalinzameling, vooral in het licht van de groeiambitie, om de nodige investeringen. 

Waar leggen we de focus op?
In 2026 ontwikkelen we een nieuw grondstoffenbeleidsplan. Het accent blijft liggen op het stimuleren van het verminderen van de hoeveelheid restafval door middel van communicatie, coaching en ondersteuning van inwoners bij het scheiden van afval naar herbruikbare grondstoffen en het voorkomen van daadwerkelijk afval.  

Het mobiele netwerk 2G wordt de komende jaren uitgefaseerd. Dit heeft mogelijk grote (financiële) gevolgen voor de zakelijke markt. Deze vorm van datacommunicatie wordt ook toegepast op onze ondergrondse containers en zal vervangen moeten worden. Het uitfaseren zou plaatsvinden in 2025, maar is uitgesteld naar eind 2026. De financiële impact van het uitfaseren is nog niet geheel te overzien. 

Als gevolg van groeiambitie van de gemeente Dronten met 2.500 woningen in de periode 2026 tot en met 2029 zal navenant het areaal mee moeten groeien. De kosten worden in principe in de exploitatiekosten gedekt van de afvalstoffenheffing. De investering van extra inzamelvoertuigen loopt vooruit op de toekomstige inkomsten.

Bij deze verwachte groeiopgave dienen we in 2026 twee inzamelvoertuigen en één transportvoertuig aan te schaffen om de afvalinzameling in 2026/2027 te kunnen blijven continueren. Dit vraagt ook om uitbreiding van personeel (milieustraat en inzameling). Op deze voertuigen zit een levertijd van ruim twaalf maanden, waardoor het nodig is hierop tijdig te anticiperen. Daarnaast moet er geïnvesteerd worden in minicontainers voor 2.500 woningen. De kapitaallasten van voertuigen, personeel en minicontainers worden verdisconteerd in de afvalstoffenheffing.  

Inwoners ervaren excellente dienstverlening van de Milieustraat
          3) De dienstverlening van de Milieustraat wordt gewaardeerd met minimaal een 8. 

Hoe meten we dit?

Middels een enquête wordt de mate van klanttevredenheid op de milieustraat van bezoekers gemeten 

Toelichting 
In het collegeprogramma 2022-2026 is de ambitie uitgesproken om inwoners en ondernemers excellente dienstverlening te bieden. Hiermee bedoelt het college dat inwoners en ondernemers zich gezien, gehoord en begrepen voelen. Ons streven is om altijd minimaal een 8 te scoren.

Waar leggen we de focus op?
In 2026 handhaven wij het niveau van excellente dienstverlening voor bezoekers van de milieustraat.  

We streven ernaar dat inwoners, planten en dieren leven in een toegankelijke, veilige en gezonde leefomgeving en een duurzame lokale economie ervaren. Dat doen we met dit pakket via verschillende sporen. Enerzijds door uitvoering te geven aan onze wettelijke VTH-verantwoordelijkheden en samen te werken met ketenpartners zoals de Omgevingsdienst Flevoland, Gooi en Vechtstreek (OFGV). Anderzijds door invulling te geven aan onze duurzaamheidsambities die voortkomen uit (inter)nationale afspraken, waaronder het Klimaatakkoord van Parijs. 

Vanuit onze rol als gemeente zetten we in op kwalitatieve uitvoering van toezicht en handhaving en op een ambitieuze vermindering van CO2-uitstoot en aardgasverbruik. Zo dragen we op meerdere manieren bij aan een veilige, gezonde en toekomstbestendige leefomgeving. 

VTH-werkzaamheden en de OFGV
De VTH-werkzaamheden voor de gemeentelijke thuistaken zijn vastgelegd in de Uitvoerings- en Handhavingsstrategie 2024–2027. Voor de VTH-taken die de Omgevingsdienst Flevoland, Gooi en Vechtstreek (OFGV) uitvoert, geldt een afzonderlijke strategische uitwerking, namelijk de Regionale Uitvoerings- en Handhavingsstrategie 2024-2027. Beide strategieën beschrijven op welke wijze invulling wordt gegeven aan de VTH-verantwoordelijkheden en hoe de samenwerking met ketenpartners, zoals de OFGV, is georganiseerd. Daarnaast stellen zowel de gemeente als de OFGV jaarlijks uitvoeringsprogramma’s en jaarverslagen op. Hierin wordt beschreven welke activiteiten dat jaar worden uitgevoerd en vindt een terugblik plaats op de resultaten van het voorgaande jaar.

De kwaliteit van de uitvoering van de VTH-taken wordt jaarlijks beoordeeld door de provincie Flevoland in het kader van het Interbestuurlijk Toezicht (IBT). Zowel de gemeente als de OFGV worden hierin afzonderlijk geëvalueerd, waarbij de uitkomsten gezamenlijk resulteren in één integrale beoordeling. 

Duurzaamheid
De nationale doelstelling voor het reduceren van CO₂-uitstoot is leidend. Dit betekent dat Dronten jaarlijks 7,5 kton moet reduceren (3,6% per jaar).

VTH kan een veilige en gezonde leefomgeving waarborgen
1) In 2026 behaalt de gemeente Dronten een ‘adequate’ score op de IBT beoordeling. 

Hoe meten we dit?

*2024 geldt als overgangsjaar van de Wabo naar de Omgevingswet en kent daarom geen formele beoordeling.

Toelichting 
De jaarlijkse IBT-beoordeling door de provincie Flevoland vormt een belangrijke graadmeter voor de kwaliteit van de uitvoering van de VTH-taken door gemeente Dronten en de OFGV. Deze beoordeling wordt uitgedrukt in drie niveaus:  

• Adequaat (groen)
• Redelijk adequaat (oranje)
• Niet adequaat (rood) 

In 2026 streven we naar een beoordeling van ‘adequaat’. Dit is in lijn met de wettelijke kwaliteitsvereisten en draagt bij aan het waarborgen van een veilige en gezonde leefomgeving.

De kwaliteit van de uitvoering van de VTH-taken wordt jaarlijks beoordeeld zowel de gemeente als de OFGV worden hierin afzonderlijk geëvalueerd, waarbij de uitkomsten gezamenlijk resulteren in één integrale beoordeling. Het doel om de kwalificatie ‘adequaat’ te behalen is realistisch. De oorzaken van eerdere knelpunten zijn bekend en grotendeels beheersbaar. De focus ligt dan ook op het aanpakken van onderliggende oorzaken, zoals procesinrichting en samenwerking, in plaats van enkel te sturen op de eindscore van het IBT. Dit zorgt voor een structurele en duurzame kwaliteitsverbetering. 

Waar leggen we de focus op?
Om een ‘adequate’ beoordeling te behalen, geven we uitvoering aan de aanbevelingen uit de meest recente IBT-beoordeling. De provincie Flevoland heeft de gemeente Dronten geadviseerd om specifiek in te zetten op: 

• Het verbeteren van de onderbouwing en transparantie met betrekking tot de beschikbare en benodigde middelen (zowel financieel als personeelsmatig).
• Het aantoonbaar voldoen aan het geldende kwaliteitscriteria.
• Het verder versterken van risicogericht werken en prioritering in de uitvoering. 

De gemeente heeft reeds een goed beeld van de benodigde middelen en capaciteit voor de uitvoering van VTH-taken. In 2026 ligt de nadruk op het beter onderbouwen en vastleggen van deze inzichten in formele documenten, zoals het uitvoeringsprogramma VTH en het jaarverslag VTH. Hierdoor wordt expliciet zichtbaar hoe de beschikbare middelen zich verhouden tot de opgaven. Daarnaast wordt ingezet op het verder borgen van de kwaliteitscriteria in samenwerking met de OFGV en andere gemeenten binnen de provincie Flevoland. 

Met de gerichte inspanningen versterken we onze uitvoeringskracht en leveren we een concrete bijdrage aan het maatschappelijk effect een gezonde, veilige en toekomstbestendige leefomgeving, waarin inwoners, planten en dieren optimaal kunnen floreren. 

We verbeteren de circulaire economie en de opwekking en het gebruik van duurzame energie
           2) De CO₂-uitstoot in Dronten daalt jaarlijks met 7,5kton. 

Hoe meten we dit?

Toelichting 
De CO₂-uitstoot in Dronten is momenteel 207 kton (exclusief uitstoot autowegen). Bovenstaande cijfers zijn afkomstig uit de Klimaatmonitor en zijn momenteel beschikbaar tot en met 2022. Om onze bijdrage te halen van de landelijke doelstellingen zal Dronten een gemiddelde jaarlijkse vermindering moeten halen van 7,5 kton (jaarlijks 3,6% van 207 kton).  

De gemeente Dronten verwacht in 2030 de grootste CO₂-reductie van alle Nederlandse gemeenten te realiseren, met een prognose van 214,5% reductie ten opzichte van 2021. Dit is gebaseerd op een routekaart van Berenschot. 

Belangrijk daarbij is om woningen en andere gebouwen te verduurzamen. Door woningen en andere gebouwen te isoleren, zal er minder warmte verloren gaan, waardoor de warmtevraag lager wordt om het comfortabel te maken en te houden. Hierdoor is er minder aardgas nodig om te verwarmen, wat bijdraagt aan vermindering van CO₂. Daarnaast wordt er toegewerkt naar oplossingen voor woningen en gebouwen waar geen gas nodig is om te verwarmen en is er duurzame energie nodig om dit te realiseren.  

Daarnaast is de huidige economie een lineaire economie. Bij een lineaire economie zijn materialen eindig, de materialen worden na gebruik weggegooid en/of verbrand. Hierdoor moeten er steeds opnieuw nieuwe grondstoffen gewonnen en verwerkt worden, wat een hoge CO₂-uitstoot met zich meebrengt. Een circulaire economie vermindert CO₂-uitstoot door hergebruik van materialen, minder productie van nieuwe spullen en het voorkomen van afval en verspilling. Het toewerken naar een circulaire economie helpt de gemeente om CO₂-uitstoot te verminderen. 

Waar leggen we de focus op?
Om de doelstelling te realiseren, is de ‘Transitievisie Nieuwe Warmte’ in 2021 vastgesteld. Afgesproken is deze elke vijf jaar te herijken. Deze herijking (nu onder de naam Warmteprogramma) moet eind 2026 afgerond zijn. In 2025 maken we een start met het opstellen van dit Warmteprogramma en in 2026 wordt deze afgerond. Het Warmteprogramma is een plan van aanpak waarmee de gemeente Dronten de overstap, stapsgewijs, regelt van aardgas naar duurzame warmtebronnen. Dit draagt bij aan het realiseren van de CO_-vermindering. 

Vanuit het Rijk zijn er middelen, in het kader van het Nationaal Isolatieprogramma, beschikbaar gesteld voor de gemeente Dronten. Hiermee ondersteunen we bewoners om hun woningen te isoleren en te voorzien van duurzame energie. 

Er wordt dit jaar, 2025, gestart met het ‘Circulaire beleidskader’. In 2026 zal dit nieuwe beleidsdocument worden afgerond. Landelijk is namelijk afgesproken een volledig circulaire economie te krijgen in 2050. In 2026 wordt, volgens afspraak, onze beleidsvisie zon herijkt. De beleidsvisie zon beschrijft hoe, waar en onder welke voorwaarden zonne-energie wordt ontwikkeld. 

We verbeteren de opwekking en het gebruik van duurzame energie
          3) Het jaarlijks aardgasverbruik bij woningen en andere gebouwen daalt met gemiddeld minimaal 0,5 mln m³. 

Hoe meten we dit?

*Getallen x 1.000.000

Toelichting 
De prognose van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) verwacht dat het aardgasverbruik in 2030 tussen de 25% en 40% lager zal liggen dan in 2020. 

De totale hoeveelheid aardgasverbruik woningen is in Dronten 16,2 mln m³. Bovenstaande cijfers zijn definitieve cijfers en afkomstig uit de Klimaatmonitor. Momenteel zijn deze cijfers beschikbaar tot en met 2023. Om de woningen aardgasvrij te maken in 2050 betekent dit voor Dronten een gemiddelde verlaging van ruim 0,5 mln m³ per jaar. 

Belangrijk om deze doelstelling te behalen, is om woningen en andere gebouwen te verduurzamen. Door woningen en andere gebouwen te isoleren, zal er minder warmte verloren gaan, waardoor de warmtevraag lager wordt om het comfortabel te maken en te houden. Hierdoor is er minder aardgas nodig om te verwarmen. Daarnaast wordt er toegewerkt naar oplossingen voor woningen en gebouwen waar geen gas nodig is om te verwarmen en is er duurzame energie nodig om dit te realiseren. 

Waar leggen we de focus op?
Om de doelstelling te realiseren is de ‘Transitievisie Nieuwe Warmte’ in 2021 vastgesteld. Afgesproken is deze elke vijf jaar te herijken.

Deze herijking (nu onder de naam Warmteprogramma) moet eind 2026 afgerond zijn. In 2025 maken we een start met het opstellen van dit Warmteprogramma en in 2026 wordt deze afgerond. Het Warmteprogramma is een plan van aanpak waarmee de gemeente Dronten de overstap, stapsgewijs, regelt van aardgas naar duurzame warmtebronnen. Dit draagt bij aan het realiseren van een aardgasvrij Dronten in 2050. 

Vanuit het Rijk zijn er middelen, in het kader van het Nationaal Isolatieprogramma, beschikbaar gesteld voor de gemeente Dronten. Hiermee ondersteunen wij bewoners om hun woningen te isoleren en te voorzien van duurzame energie.