Paragraaf lokale heffingen

Met lokale heffingen dragen inwoners en ondernemers in Dronten bij aan het welzijn, de leefbaarheid en voorzieningen in onze gemeente. Ook in 2026 ontvangen we een belangrijk deel van onze inkomsten uit lokale heffingen.

Er kan bij lokale heffingen onderscheid worden gemaakt tussen:

• Algemene heffingen zoals Onroerendezaakbelasting (OZB), Precariobelasting, Toeristenbelasting, Reclamebelasting en Parkeerbelasting.
• Bestemmingsheffingen zoals rioolheffing, afvalstoffenheffing, marktgelden, begraafplaatsrechten en leges omgevingsvergunningen.

De opbrengsten van algemene heffingen zijn vrij besteedbaar. Voor bestemmingsheffingen geldt dat de vast te stellen tarieven niet mogen leiden tot geraamde opbrengsten die hoger zijn dan de geraamde kosten (maximaal kostendekkende tarieven).

Het beleid ten aanzien van de lokale heffingen en het overzicht op hoofdlijnen van diverse heffingen wordt onderstaand toegelicht. Het beleid over de lokale lasten is opgenomen in:

• Diverse belastingverordeningen.
• De nota kwijtscheldingsbeleid.

Indien een belastingplichtige niet of over te weinig financiële middelen beschikt om de belastingaanslag te voldoen, kan onder bepaalde voorwaarden aan deze belastingplichtige kwijtschelding worden verleend. Kwijtschelding is uitsluitend van toepassing op de riool- en afvalstoffenheffing. Door de aanscherping van het Rijksbeleid op het gebied van kwijtschelding voelen de zogenaamde minima het steeds meer in hun portemonnee.

Lokale heffingen genereren de volgende inkomsten in 2026:

Het beleid ten aanzien van de lokale heffingen en het overzicht op hoofdlijnen van diverse heffingen wordt onderstaand toegelicht.

De leges en opbrengsten komen voort uit onder andere paspoorten, ID-kaarten en rijbewijzen. Er is hierin een trend te zien van het aantal aanvragen door de jaren heen. Dit heeft met de geldigheid van de documenten te maken. Vanaf 2024 is de zogenaamde paspoortdip ten einde. De komende jaren zullen door de cyclus van geldigheid weer meer reisdocumenten worden aangevraagd en verwerkt, met een piek in 2027. Daarna nemen de legesopbrengsten weer af om tenslotte te stabiliseren.

De OZB wordt berekend over de WOZ-waarde van een onroerende zaak. Deze waarde wordt vastgesteld conform de regels van de wet Waardering Onroerende Zaken (WOZ). De uitvoering van de wet WOZ is overgedragen aan GBLT.

De hoogte van de OZB wordt berekend door de vastgestelde WOZ-waarde te vermenigvuldigen met een percentage (tarief). De percentages worden door de gemeenteraad elk jaar opnieuw vastgesteld. Voor het berekenen van de belasting in enig jaar geldt de WOZ-waarde per 1 januari van het voorafgaande jaar. Zo is de WOZ-waarde per 1 januari 2025 bepalend voor de opbrengst van de OZB over 2026.

Bij de Programmabegroting 2026 is gebruik gemaakt van het door de raad vastgestelde OZB-tarief van 2025 voor woningen en niet-woningen. Dit (voorlopige) tarief 2026 is bijgesteld met 2,2% stijging voor loon- en prijscompensatie, zoals opgenomen in de Nota Leges en Lokale heffingen 2025.

Het definitieve tarief 2026 zal middels de verordening in december 2025 worden vastgesteld, waarbij gestuurd wordt op een gelimiteerde stijging in de opbrengst en niet in de stijging van de tarieven. Om dit te bereiken wordt rekening gehouden met de te verwachten waardestijging of -daling van de WOZ-waarden. Wanneer de waarden bijvoorbeeld stijgen met 1%, zal het tarief met 1,2% worden verhoogd om een stijging van de opbrengst met 2,2% te bewerkstelligen.

Op basis van deze gegevens worden de tarieven (voorlopig) als volgt:

Voor de berekening van de afvalstoffenheffing streven we naar maximale kostendekkendheid. Door inzet van de egalisatievoorziening Afvalstoffenheffing kan de jaarlijkse exploitatie van de afvalstoffen worden genivelleerd en wordt een grillig beeld in schommelingen van de jaarlijkse afvalstoffenheffing voorkomen. Het tarief 2026 wordt bijgesteld met 2,2% stijging voor loon- en prijscompensatie, zoals opgenomen in de Nota Leges en Lokale heffingen 2025 en volgens bestendige gedragslijn.

Het tarief van de afvalstoffenheffing komt daarmee in 2026 op € 327,03 voor eenpersoonshuishoudens en € 408,78 voor meerpersoonshuishoudens. Op basis van marktontwikkelingen kan het nodig zijn het tarief van de afvalstoffenheffing te verhogen of te verlagen. Bij het aanbieden van de verordening wordt een voorstel gedaan voor een passende tariefstelling om te kunnen voldoen aan onze maatschappelijke opgave.

In de onderstaande tabel wordt de kostendekkendheid van de afvalstoffenheffing inzichtelijk gemaakt:

Voor de berekening van de rioolheffing gaan we uit van 100% kostendekkendheid. Het berekenen van de benodigde rioolheffing komt neer op het vinden van balans tussen inkomsten en uitgaven waarbij een dempende rol wordt gespeeld door de methode van vermogensbeheer. Hiervoor maken we gebruik van een egalisatievoorziening door derden beklemd en een (spaar)voorziening voor toekomstige kosten, waarbij de gespaarde middelen ingezet worden voor vervanging en risicoafdekking riolering. Beiden zijn gebaseerd op het gemeentelijk rioleringsplan (GRP). De rioolheffing is ook vastgesteld in het GRP.

Het tarief 2026 is bijgesteld met 2,2% stijging voor loon- en prijscompensatie, zoals opgenomen in de Nota Leges en Lokale heffingen 2025. Het tarief van de rioolheffing komt daarmee in 2026 op € 183,96 en is daarmee 100% kostendekkend. Dit tarief kan nog wijzigen op basis van een lopend onderzoek. Wanneer dit het geval is, zal de wijziging worden meegenomen in de verordening 2026.

In de onderstaande tabel wordt de kostendekkendheid van de rioolheffing inzichtelijk gemaakt:

(Water)toeristenbelasting is een belasting voor mensen die niet in onze gemeente wonen, maar wel gebruik maken van de gemeentelijke voorzieningen en faciliteiten in onze gemeente.

Het tarief voor de (water)toeristenbelasting wordt per 1 januari 2026 trendmatig met 2,2% verhoogd en komt hiermee uit op een bedrag van € 1,68

Forensenbelasting dient betaald te worden wanneer iemand een gemeubileerde woning meer dan 90 dagen voor zichzelf beschikbaar heeft. Forensenbelasting wordt geheven over de waarde van de woning.

Voor 2026 is het tarief trendmatig verhoogd met 2,2%. Afhankelijk van de economische waarde van het object bedraagt de in 2026 te betalen belasting tussen € 159 en € 827.

Om een plaats op de weekmarkt in te nemen, is een marktvergunning nodig. Hiervoor worden legeskosten in rekening gebracht. Naast deze leges worden marktgelden betaald en deze worden opgelegd door het GBLT.

In deze Programmabegroting 2026 is voor deze heffing rekening gehouden met een stijging van de tarieven van 2,2%.

In de eerder opgenomen tabel met gerealiseerde inkomsten is dit verschil niet te zien, omdat het een afronding betreft die kleiner is dan € 1.000.

Uitgaande van een stabilisatie van de opbrengsten bij gelijkblijvende mate van kostendekkendheid is voor de begraafrechten uitgegaan van de trendmatige tariefstijging van 2,2%. Voor 2026 betekent dit het volgende voor de meest voorkomende tarieven:

• Begraafrecht wordt € 1.119.
• Begraafplaatsrecht wordt € 1.847.
• Grafrecht voor 20 jaar wordt € 1.218.
• Gedenktekenrecht wordt € 460.
• Recht aanleg grafkelder € 1.350.

Reclamebelasting wordt geïnd bij reclame-uitingen die vanaf de openbare weg zichtbaar zijn op het bedrijfspand dat wordt gebruikt. Deze belasting geldt alleen voor gebruikers van winkels, kantoren etc. in een afgebakend gebied in het centrum van Dronten.

De opbrengsten hiervan worden vervolgens ingezet voor gezamenlijke marketing en activiteiten om bezoekers naar het centrum te trekken via Stichting DOES.

Vanaf 1 januari 2022 kan geen precariobelasting op nutsleidingen meer worden geheven. Tot 1 januari 2022 gold een overgangsregeling voor de inkomstenderving. In 2017 is hiervoor een bestemmingsreserve ingesteld met een jaarlijkse dotatie van € 100.000 tot 2022. In de Programmabegroting 2021 was de jaarlijkse onttrekking van 2022-2024 begroot om gelijkmatig naar 0 te komen. De laatste onttrekking voor 2025 is in deze de begroting van 2025 verwerkt.

In de Legesverordening 2026 worden diverse tariefaanpassingen doorgevoerd. Deze aanpassingen zijn het resultaat van een actualisatie van de kostendekkendheid van verschillende activiteiten, waarbij tevens een vergelijking is gemaakt met de legesverordeningen van omliggende gemeenten.

Uit de evaluatie is gebleken dat bepaalde tarieven niet in voldoende mate aansluiten bij de werkelijke kosten die de gemeente maakt. Een duidelijk voorbeeld hiervan is het tarief voor het wijzigen van het omgevingsplan. Deze werkzaamheden vragen een aanzienlijke inzet van tijd en capaciteit. Om de kostendekkendheid beter te laten aansluiten op de daadwerkelijke inspanningen en kosten, is een aanpassing van dit tarief noodzakelijk.

Ook op het gebied van bouwaanvragen wordt een wijziging doorgevoerd in de systematiek van het bepalen van de bouwkosten. Tot en met 2025 werd hiervoor gebruikgemaakt van het Bouwkostenkompas. Met ingang van 2026 wordt overgestapt op de ROEB-lijst. Deze lijst is openbaar, algemeen toegankelijk en biedt aanvragers meer rechtszekerheid en voorspelbaarheid.

Daarnaast wordt de tariefstructuur voor omgevingsplanactiviteiten met betrekking tot bouwen gewijzigd. Waar eerder een staffel werd gehanteerd, wordt nu een vast percentage van de bouwsom toegepast. Deze wijziging zorgt voor een eenvoudigere systematiek en sluit beter aan bij de daadwerkelijke kosten die de gemeente maakt bij de behandeling van dergelijke aanvragen.

Ten slotte worden de overige tarieven binnen de legesverordening voor 2026 geïndexeerd op basis van de reguliere jaarlijkse aanpassing.

De gemeentelijke woonlasten bestaan uit OZB, afvalstoffenheffing en rioolheffing. Deze woonlasten komen jaarlijks terug in diverse ranglijstjes van onder andere het COELO en de consumentenbond.

In het coalitieakkoord 2022-2026 geldt het uitgangspunt ‘we willen voorkomen dat mensen in de schulden komen’, waardoor we het principe van extra lastenverzwaring als gevolg van belastingverhoging willen minimaliseren. Voor de afvalstoffen- en rioolheffing geldt daarnaast dat ze zoveel mogelijk 100% kostendekkend zijn, zodat kostenstijgingen ook worden verwerkt in het tarief. De opbrengsten uit OZB zijn algemeen te gebruiken.

Uitgaande van een woning met een economische waarde van € 370.000 (gemiddelde woning in Dronten op waardepeildatum 01-01-2024 volgens prognose van het GBLT) is de lastendruk voor een huishouden als volgt:

Verder zijn we er bij de berekening van de belastingdruk van uitgegaan dat de eigenaren van onroerende goederen die verhuren de extra tariefsverhoging doorrekenen in de huurprijs, zodat de gebruiker van de woning daadwerkelijk betaalt (in de praktijk is dit niet altijd mogelijk).