Paragraaf lokale heffingen

Met lokale heffingen dragen inwoners en ondernemers in Dronten bij aan het welzijn, de leefbaarheid en voorzieningen in onze gemeente. Ook in 2025 ontvangen we een belangrijk deel van onze inkomsten uit lokale heffingen.

Er kan bij lokale heffingen onderscheid worden gemaakt tussen:

• Algemene heffingen zoals Onroerendezaakbelasting (OZB), Precariobelasting, Toeristenbelasting, Reclamebelasting en Parkeerbelasting.
• Bestemmingsheffingen zoals Rioolheffing, Afvalstoffenheffing, Marktgelden, Begraafplaatsrechten en Bouwleges.

De opbrengsten van algemene heffingen zijn vrij besteedbaar. Voor bestemmingsheffingen geldt dat de vast te stellen tarieven niet mogen leiden tot geraamde opbrengsten die hoger zijn dan de geraamde kosten (maximaal kostendekkende tarieven).

Het beleid ten aanzien van de lokale heffingen en het overzicht op hoofdlijnen van diverse heffingen wordt onderstaand toegelicht. Het beleid over de lokale lasten is opgenomen in:

• Diverse belastingverordeningen.
• De nota kwijtscheldingsbeleid.

Indien een belastingplichtige niet of over te weinig financiële middelen beschikt om de belastingaanslag te voldoen, kan onder bepaalde voorwaarden aan deze belastingplichtige kwijtschelding worden verleend. Kwijtschelding is uitsluitend van toepassing op de riool- en afvalstoffenheffing. Door de aanscherping van het Rijksbeleid op het gebied van kwijtschelding voelen de zogenaamde minima het steeds meer in hun portemonnee.

Lokale heffingen genereren de volgende inkomsten in 2024:

Opbrengsten lokale heffingen (x € 1.000)	Realisatie 2023	Begroting na wijziging 2024	Begroting 2025	Begroting 2026	Begroting 2027	Begroting 2028
Baten
Onroerende zaakbelasting	12.497	13.738	14.631	14.631	14.631	14.631
Afvalstoffenheffing	5.884	6.105	6.829	6.829	6.829	6.829
Rioolrechten	3.227	3.161	3.407	3.407	3.407	3.407
Burgerzaken	333	419	459	504	537	503
Omgevingsvergunningen	3.356	799	799	799	799	799
Kabels en leidingen	124	267	267	267	267	267
(Water)toeristenbelasting	2.016	2.120	2.258	2.258	2.258	2.258
Forensenbelasting	300	259	276	276	276	276
Marktgelden	23	23	23	23	23	23
Grafrechten	327	377	401	401	401	401
Openbare orde en veiligheid	58	39	39	39	39	39
Parkeerbelasting	5	9	9	9	9	9
Precariobelasting	0	0	0	0	0	0
Reclamebelasting	147	169	180	180	180	180
Totaal lokale heffingen	28.297	27.485	29.578	29.623	29.656	29.622

Het beleid ten aanzien van de lokale heffingen en het overzicht op hoofdlijnen van diverse heffingen wordt onderstaand toegelicht.

De leges en opbrengsten komen voort uit onder andere paspoorten, ID-kaarten en rijbewijzen. Er is hierin een trend te zien van het aantal aanvragen door de jaren heen. Dit heeft met de geldigheid van de documenten te maken. Vanaf 2024 is de zogenaamde paspoortdip ten einde. De komende jaren zullen door de cyclus van geldigheid weer meer reisdocumenten worden aangevraagd en verwerkt. Hierdoor is er vanaf 2024 sprake van meer legesopbrengsten. Tot en met 2027 is er een stijgende trend te verwachten, waarna de legesopbrengsten zullen stabiliseren.

De OZB wordt berekend over de WOZ-waarde van een onroerende zaak. Deze waarde wordt vastgesteld conform de regels van de wet Waardering Onroerende Zaken (WOZ). De uitvoering van de wet WOZ is overgedragen aan GBLT.

De hoogte van de OZB wordt berekend door de vastgestelde WOZ-waarde te vermenigvuldigen met een percentage (tarief). De percentages worden door de gemeenteraad elk jaar opnieuw vastgesteld. Voor het berekenen van de belasting in enig jaar geldt de WOZ-waarde per 1 januari van het voorafgaande jaar. Zo is de WOZ-waarde per 1 januari 2024 bepalend voor de opbrengst van de OZB over 2025.

Bij de Programmabegroting 2025 is gebruik gemaakt van het door de raad vastgestelde OZB-tarief van 2024 voor woningen en niet-woningen. Dit (voorlopige) tarief 2025 is bijgesteld met 6,5% stijging voor loon- en prijscompensatie zoals opgenomen in de Perspectiefnota 2025. Het definitieve tarief 2025 zal middels de verordening in december 2024 worden vastgesteld, waarbij gestuurd wordt op een gelimiteerde stijging in de opbrengst en niet in de stijging van de tarieven.

Om dit te bereiken wordt rekening gehouden met de te verwachten waardestijging of -daling van de WOZ-waarden. Wanneer de waarden bijvoorbeeld stijgen met 3%, zal het tarief met 3,5% worden verhoogd om een stijging van de opbrengst met 6,5% te bewerkstelligen.

Op basis van deze gegevens worden de tarieven (voorlopig) als volgt:

Omschrijving	Percentage 2024	Verhogingen	Percentage 2025
Onroerendezaakbelasting (OZB) eigenaar woningen	0,1187%	6,5%	0,1264%
Onroerendezaakbelasting (OZB) eigenaar niet-woningen	0,2783%	6,5%	0,2964%
Onroerendezaakbelasting (OZB) gebruiker niet-woningen	0,2083%	6,5%	0,2218%

Voor de berekening van de afvalstoffenheffing streven we naar maximale kostendekkendheid. Door inzet van de egalisatievoorziening Afvalstoffenheffing kan de jaarlijkse exploitatie van de afvalstoffen worden genivelleerd en wordt een grillig beeld in schommelingen van de jaarlijkse afvalstoffenheffing voorkomen. Het tarief 2025 wordt bijgesteld met 6,5% stijging voor loon- en prijscompensatie zoals opgenomen in de Perspectiefnota 2025 en volgens bestendige gedragslijn.

Het tarief van de afvalstoffenheffing komt daarmee in 2025 op € 319,99 voor eenpersoonshuishoudens en € 399,98 voor meerpersoonshuishoudens. Op basis van marktontwikkelingen kan het nodig zijn het tarief van de afvalstoffenheffing te verhogen of te verlagen. Bij het aanbieden van de verordening wordt een voorstel gedaan voor een passende tariefstelling om te kunnen voldoen aan onze maatschappelijke opgave.

In de onderstaande tabel wordt de kostendekkendheid van de afvalstoffenheffing inzichtelijk gemaakt:

Berekening kostendekkendheid Afvalstoffenheffing	Percentage 2025	€	€
Kosten taakveld (incl. omslagrente)		5.642
Inkomsten taakveld (excl. heffingen)	-/-	518
Netto kosten taakveld			5.124
Overhead (incl. omslagrente)	69%	1.203
BTW	21%	503
Totaal toe te rekenen kosten			1.706
Totale kosten			6.830
Opbrengst heffingen			6.830
Dekkingspercentage			100%

Voor de berekening van de rioolheffing gaan we uit van 100% kostendekkendheid. Het berekenen van de benodigde rioolheffing komt neer op het vinden van balans tussen inkomsten en uitgaven waarbij een dempende rol wordt gespeeld door de methode van vermogensbeheer. Hiervoor maken we gebruik van een egalisatievoorziening door derden beklemd en een (spaar)voorziening voor toekomstige kosten waarbij de gespaarde middelen ingezet worden voor vervanging en risicoafdekking riolering. Beiden gebaseerd op het gemeentelijk rioleringsplan (GRP). De rioolheffing is ook vastgesteld in het GRP.

Het tarief 2025 is bijgesteld met 6,5% stijging voor loon- en prijscompensatie zoals opgenomen in de Perspectiefnota 2025. Het tarief van de rioolheffing komt daarmee in 2025 op €180,00 en is daarmee 100% kostendekkend.

In de onderstaande tabel wordt de kostendekkendheid van de rioolheffing inzichtelijk gemaakt:

Berekening kostendekkendheid Rioolheffing	Percentage 2025	€	€
Kosten taakveld (incl. omslagrente)		3.204
Inkomsten taakveld (excl. heffingen)	-/-
Netto kosten taakveld			3.204
Overhead (incl. omslagrente)	69%	201
BTW	21%	311
Dotatie aan voorziening
Totaal toe te rekenen kosten			512
Totale kosten			3.716
Opbrengst heffingen			3.716
Dekkingspercentage			100%

(Water)Toeristenbelasting is een belasting voor mensen die niet in onze gemeente wonen, maar wel gebruik maken van de gemeentelijke voorzieningen en faciliteiten in onze gemeente.

Het tarief voor de (water)toeristenbelasting wordt per 1 januari 2025 trendmatig met 6,5% verhoogd en komt hiermee uit op een bedrag van € 1,64.

Forensenbelasting dient betaald te worden wanneer iemand een gemeubileerde woning meer dan 90 dagen voor zichzelf beschikbaar heeft. Forensenbelasting wordt geheven over de waarde van de woning.

Voor 2025 is het tarief trendmatig verhoogd met 6,5%. Afhankelijk van de economische waarde van het object bedraagt de in 2025 te betalen belasting tussen € 156 en € 809.

Om een plaats op de weekmarkt in te nemen, is een marktvergunning nodig. Hiervoor worden legeskosten in rekening gebracht. Naast deze leges worden marktgelden betaald en deze worden opgelegd door GBLT.

In deze Programmabegroting 2025 is voor deze heffing rekening gehouden met een stijging van de tarieven van 6,5%.

In de eerder opgenomen tabel met gerealiseerde inkomsten is dit verschil niet te zien omdat het een afronding betreft die kleiner is dan € 1.000.

Uitgaande van een stabilisatie van de opbrengsten bij gelijkblijvende mate van kostendekkendheid is voor de begraafrechten uitgegaan van de trendmatige tariefstijging van 6,5%. Voor 2025 betekent dit het volgende voor de meest voorkomende tarieven:

• Begraafrecht wordt € 1.093.
• Begraafplaatsrecht wordt € 1.806.
• Grafrecht voor 20 jaar wordt € 1.191.
• Gedenktekenrecht wordt € 450.
• Recht aanleg grafkelder € 1.320.

Reclamebelasting wordt geïnd bij reclame-uitingen die vanaf de openbare weg zichtbaar zijn op het bedrijfspand dat wordt gebruikt. Deze belasting geldt alleen voor gebruikers van winkels, kantoren etc. in het centrum van Dronten.

De opbrengsten hiervan worden vervolgens ingezet voor gezamenlijke marketing en activiteiten om bezoekers naar het centrum te trekken via Stichting DOES.

Vanaf 1 januari 2022 kan geen precariobelasting op nutsleidingen meer worden geheven. Tot 1 januari 2022 gold een overgangsregeling voor de inkomstenderving. In 2017 is hiervoor een bestemmingsreserve ingesteld met een jaarlijkse dotatie van € 100.000 tot 2022. In de Programmabegroting 2021 was de jaarlijkse onttrekking van 2022-2024 begroot om gelijkmatig naar 0 te komen. De laatste onttrekking voor 2025 is in deze begroting verwerkt.

Impact van de Omgevingswet (en Wkb) op de legesinkomsten
Het aantal initiatieven onder de nieuwe regelgeving is nog zeer beperkt. Daardoor zijn de legesinkomsten (zeker uit milieuvergunningen) op dit moment nog heel laag, maar waarschijnlijk niet maatgevend voor de rest van het jaar. Als deze lage volumes aanhouden, zal het lastig zijn om de legestarieven voor komend jaar goed te berekenen. Dan zouden we misschien pas in de loop van 2025 voor het legesjaar 2026 de tarieven goed kunnen inschatten. Dit is een punt van aandacht.

Beleidsontwikkeling Omgevingsplan
De beleidsontwikkeling rond het Omgevingsplan is relevant voor de legesheffing. Voor 2024 zijn we beleidsneutraal overgegaan. Het Plan van Aanpak voor de ontwikkeling van het lokale Omgevingsplan wordt gemaakt. Daardoor zullen de eerste gevolgen van het Omgevingsplan, bijvoorbeeld op de vergunningverlening, op z’n vroegst pas volgend jaar merkbaar zijn. Wel is het van belang om als financiële/fiscale functie goed aangesloten te zijn en te blijven bij de beleidsmakers, om de beleidsvoornemens van financiële consequenties te kunnen voorzien en om tijdig de verordeningen en de berekeningen op de nieuwe plannen te kunnen aanpassen.

De gemeentelijke woonlasten bestaan uit OZB, afvalstoffenheffing en rioolheffing. Deze woonlasten komen jaarlijks terug in diverse ranglijstjes van onder andere het COELO en de consumentenbond.

In het coalitieakkoord 2022-2026 geldt het uitgangspunt ‘we willen voorkomen dat mensen in de schulden komen’, waardoor we het principe van extra lastenverzwaring als gevolg van belastingverhoging willen minimaliseren. Voor de afvalstoffen- en rioolheffing geldt daarnaast dat ze zoveel mogelijk 100% kostendekkend zijn, zodat kostenstijgingen ook worden verwerkt in het tarief. De opbrengsten uit OZB zijn algemeen te gebruiken.

Uitgaande van een woning met een economische waarde van € 337.000 (gemiddelde woning in Dronten per 01-01-2023) is de lastendruk voor een huishouden als volgt:

Lastendruk per huishouden zonder of met eigen woning	2021	2022	2023	2024*	2025
Afvalstoffenheffing eenpersoonshuishouden	298,78	279,18	282,65	300,46	319,99
Rioolheffing	136,76	139,22	159,00	169,02	180,00
Totaal lastendruk zonder eigen woning eenpersoonshuishouden	435,54	418,40	441,65	469,48	499,99
Afvalstoffenheffing	298,78	348,97	353,31	375,57	424,39
Rioolheffing	136,76	139,22	159,00	169,02	180,01
Totaal lastendruk zonder eigen woning meerpersoonshuishouden	435,54	488,19	512,31	544,59	604,40
Afvalstoffenheffing eenpersoonshuishouden	298,78	279,18	282,65	300,46	319,99
Rioolheffing	136,76	139,22	159,00	169,02	180,00
Onroerendezaakbelasting - Eigenaar woning 2023 (waarde € 337.000)	323,80	360,80	374,87	398,48	424,39
Totaal lastendruk met eigen woning eenpersoonshuishouden	759,34	779,20	816,52	867,96	924,38
Afvalstoffenheffing meerpersoonshuishouden	298,78	348,97	353,31	375,57	399,98
Rioolheffing	136,76	139,22	159,00	169,02	180,00
Onroerendezaakbelasting - Eigenaar woning 2023 (waarde € 337.000)	323,80	360,80	374,87	398,48	424,39
Totaal lastendruk met eigen woning meerpersoonshuishouden	759,34	848,99	887,18	943,07	1.004,37
*De afvalstoffenheffing voor meerpersoonshuishoudens van 2024 is gecorrigeerd ten opzichte van de verordening van 2023

Verder zijn we er bij de berekening van de belastingdruk van uitgegaan dat de eigenaren van onroerende goederen die verhuren de extra tariefsverhoging doorrekenen in de huurprijs, zodat de gebruiker van de woning daadwerkelijk betaalt (in de praktijk is dit niet altijd mogelijk).