Het grondbeleid geeft richting aan het gemeentelijk handelen op de grondmarkt bij ruimtelijke ontwikkelingen. De gemeente bevindt zich op de grondmarkt om de inhoudelijke doelstellingen te realiseren op de locaties die daarvoor ruimtelijk zijn bestemd.
Het grondbeleid is faciliterend voor het (ruimtelijk) beleid van de gemeente. Van belang is dat grondbeleid geen doelstelling op zich is, maar een instrument om andere gemeentelijke beleidsdoelstellingen te realiseren.
Beleidsdoelen
De gemeente Dronten is in het kader van de uitvoering van de Omgevingswet bezig met het opstellen van de Toekomstvisie. In 2025 zal deze in werking treden na besluitvorming door de raad. Deze visie vervangt de huidige structuurvisie Dronten 2030 en de structuurvisie Hanzekwartier. Vooruitlopend hierop is een nieuwe ‘Woonvisie’ en een economisch strategisch beleidskader in voorbereiding. Het is nog niet helder welke beleidsdoelen uit deze beleidskaders komen waar het gemeentelijk grondbeleid haar faciliterende rol kan vervullen. Tot dan geldt dat het grondbeleid bijdraagt aan een woningbouwproductie van 250 per jaar, zoals opgenomen in de vigerende woonvisie (30 juni 2016). Voor bedrijventerreinen geldt vooralsnog de huidige beleidslijn van 2,4 hectare uitgifte per jaar.
Lopende ontwikkelingen
De gemeente heeft grondexploitaties voor de ontwikkeling van woningbouwlocaties en bedrijventerreinen. De gronden voor deze ontwikkelingen zijn op basis van actief grondbeleid verworven.
In de gemeente worden ook initiatieven door derden ontwikkeld (zelfrealisatie). Hiervoor zijn anterieure overeenkomsten opgesteld, waarin ontwikkelafspraken zijn opgenomen en het kostenverhaal is uitgewerkt. Hiermee heeft de gemeente haar regierol vervult.
In Swifterbant geldt dit voor de ontwikkeling van locatie Swifterbant-Zuid, kern Dronten De Boeg, Golfresidentie, De Zuid, locatie Rikken, locatie Bol aan de Noord binnen het Hanzekwartier en voor Biddinghuizen bedrijventerrein De Toekomst (Oldebroekerweg).
Voor de ontwikkeling van het Hanzekwartier heeft de raad ingestemd met een actieve rol voor het binnengebied. Het instrument WvG (Wet voorkeursrecht Gemeenten) is hiervoor ingezet. De ontwikkelingen aan de Noord worden via zelfrealisatie ontwikkeld. In 2023 en 2024 zijn er gesprekken gestart over de ontwikkeling van de voormalige garage Huijgen en locatie Wouda. Voor de ontwikkeling aan De Havenweg zal de gemeente haar gronden (aangekocht juli 2024) verkopen aan de andere grondeigenaar voor de realisatie van woningbouw. Hiervoor zal een anterieure overeenkomst worden gesloten.
Voor 2025 is de planning een oplevering (sleutel klaar) van 221 woningen.
Daarvan zijn 160 woningen in verkoop (70% verkoop behaald) of reeds verkocht.
Bedrijventerreinen
De beleidslijn voor de uitgifte fasering is 2,4 ha. per jaar gemeente breed (raadsbesluit van januari 2015 en aanpassing 2016). In 2022 en 2023 is de verkoop van de gronden en reserveringen/opties fors toegenomen. De voorraad uit te geven gronden in Biddinghuizen alsmede in Swifterbant is nihil.
Voor Biddinghuizen is het plan om de locatie De Driehoek actief als bedrijventerrein te gaan uitgeven. Gewacht wordt nog op de uitwerking van het sleutelproject Biddinghuizen. Er wordt hiervoor een nieuw stedenbouwkundig plan voorbereid met herziening van de grondexploitatie.
Het bedrijventerrein Business Zone Delta is uitverkocht voor de reguliere kavels. Voor 2025 ev. wordt voor de kantoorkavels bekeken of deze als regulier bedrijventerrein worden ingezet of worden ingezet voor andere functies zoals een evenemententerrein of flexwoningen. Uiteraard met als uitgangspunt de kaders in de Economische Beleidsvisie (planning vaststelling raad 4e kwartaal 2025). De grondexploitatie zal hierdoor worden afgesloten en in kleinere vorm opnieuw worden vastgesteld.
De verkoop in de Poort van Dronten 1e en 2e fase gaan voorspoedig. Netcongestie heeft een belemmerde bedreiging voor de uitgifte van de laatste beschikbare gronden.
Voor de Poort van Dronten 3e fase wordt onderzocht hoe de vestiging van Domeinen kan worden gefaciliteerd alsmede een 2e hoofdontsluiting vanaf de N307. In 2024 zijn de aankoopgesprekken gestart met het Rijksvastgoedbedrijf voor aankoop van de benodigde gronden voor de ontwikkeling van fase 3. De gemeente kiest hier een actieve rol. In 2025 wordt vormgegeven aan de verdere uitwerking van het stedenbouwkundig plan.
Groeiopgave Dronten 2050
Het besluit van de gemeenteraad van 11 mei 2023 ‘Richting aan groei’ om te groeien naar 60.000 inwoners in 2024 vraagt om een doorvertaling naar het grondbeleid van de gemeente Dronten. Momenteel is het grondbeleid passief (gemeente stelt kaders, derden zoals ontwikkelaars of woningbouwcorporatie zijn verantwoordelijk voor realisatie). Voor de integrale groeiopgave waar Dronten nu voor staat, lijkt passief grondbeleid onvoldoende om de gestelde beleidsdoelen (‘bouwen aan een samenleving’) en de bijhorende gewenste beleidseffecten te realiseren.
In het besluit ‘Richting aan groei’ heeft de gemeenteraad geduid dat van de grofweg 9.000 woningen die nodig zijn voor het huisvesten van 16.000 nieuwe inwoners, er circa 6.000 gebouwd gaan worden op uitbreidingslocaties aan de zuid-, oost- en/of noordzijde van de kern Dronten. Tevens zijn inbreidingslocaties benoemd in de vorm van sleutelprojecten voor Swifterbant, Biddinghuizen en Dronten Stationsomgeving. Verder wordt een substantieel van de nieuwe woningen gerealiseerd binnen de lopende projecten Swifterbant Zuid, De Graafschap Biddinghuizen en Hanzekwartier Dronten.
Afgelopen jaar is begonnen met het voorbereiden van de planvorming voor de drie uitbreidingslocaties en de drie sleutelprojecten. Daarbij loopt de uitbreidingslocatie Dronten Zuid (waarop de gemeenteraad in juni 2023 heeft besloten voorkeursrecht te vestigen op ca. 270 hectare aan de zuidkant van de kern Dronten) voorop, samen met de sleutelprojecten Swifterbant en Biddinghuizen. Tegelijk is wel de doorwerking op en relatie met de andere locaties voor uit- en inbreiding geanalyseerd.
In die analyse komen een aantal aspecten naar voren die relevant zijn voor het te voeren grondbeleid van de gemeente Dronten:
- Voor zowel de inbreidings- als de uitbreidingslocaties gaat het om integrale gebiedsontwikkeling waarin verschillende opgaven een plek moeten krijgen. Denk naast woningbouw aan klimaatadaptatie (water en hitte), biodiversiteit, beschikbaarheid van duurzame energie en herschikken van maatschappelijke voorzieningen (scholen, sportfaciliteiten, winkels, speelterreinen etc., aanpassen basisinfrastructuur). Daarmee is de groei van Dronten veel meer dan het ontwikkelen van zes bouwlocaties.
- De omvang van de uitbreidingslocaties (afhankelijk van de uitwerking van de opgaven bij 1. varieert die tussen de 500 en 750 hectare) is van een andere orde dan relatief kleinere bouwprojecten als Swifterbant-Zuid, De Graafschap en Hanzekwartier.
- Voor het ontwikkelen van de drie uitbreidingslocaties is samenwerking met het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) een belangrijke randvoorwaarde, gezien de aanzienlijke grondposities van het RVB op de aangewezen uitbreidingslocaties, maar ook elders in de gemeente Dronten.
- Een aantal ondernemers die mogelijk moeten plaatsmaken voor woningbouw, heeft de vraag of ze elders hun bedrijf kunnen voortzetten. Daarbij gaat het in ieder geval om agrarische ondernemers, maar naar verwachting ook om ondernemers in de omgeving van het Stationsgebied.
- De bouw van nieuwe woningen en daarmee de komst van nieuwe inwoners heeft, gezien de omvang, doorwerking op de capaciteit van de infrastructuur en op de ruimte die nodig zal zijn voor economische activiteiten. Concrete perspectieven hiervoor moeten nog worden uitgewerkt. Omdat de ruimtelijke hoofdstructuur van Dronten niet is ontworpen op een inwoneraantal van 60.000 mensen, zijn forse (zowel financieel als ruimtelijk als sociaal) ingrepen nodig om de groei te realiseren binnen de kaders van de Drontense Principes en de maatschappelijke effecten waarop in de begroting wordt gestuurd (samen te vatten onder de noemer ‘behoud of versterken brede welvaart van onze inwoners’).
Als we deze vijf aspecten vertalen naar het te voeren grondbeleid van de gemeente Dronten in de komende jaren, dan leidt het geen twijfel dat de gemeente baat heeft bij actieve(re) vormen van grondbeleid, specifiek voor het realiseren van de voorgenomen groei en de daaraan verbonden maatschappelijke effecten.
Vooral voor de realisatie van nieuwe woonwijken aan de randen van Dronten en de transitie naar de stationsomgeving tot een gevarieerd woonwerkgebied kan niet worden volstaan met een passief grondbeleid. Er zal behoefte zijn aan ruilbedrijven buiten de vastgestelde ontwikkellocaties om agrarische bedrijven te kunnen verplaatsen.
Ook zal er behoefte zijn om bedrijven die nu aan de noordzijde van het station zijn gevestigd, uit te plaatsen naar andere locaties binnen het grondgebied van Dronten. Betrokkenheid van het Rijksvastgoedbedrijf, mogelijk als (mede)ontwikkelaar, maar ook als partij die gronden beschikbaar stelt, is zowel financieel als ruimtelijk randvoorwaardelijk. Provincie en waterschap zullen inhoudelijk en financieel aan de groeiopgave van Dronten moeten bijdragen om als gemeente te kunnen voldoen aan de eisen die aan nieuwe woonwijken worden gesteld op basis van afspraken en wetgeving die op provinciaal, nationaal en zelfs Europees niveau zijn vastgesteld.
Daarnaast komen er op de gemeente Dronten ontwikkelingen af die buiten de woningbouwlocaties (mogelijk) om ruimtelijke inpassing gaan vragen, zoals een nieuwe 380 KV hoogspanningslijn, de aanleg van de Lelylijn waarvan het tracé over het grondgebied van Dronten zal lopen en de eerder dit jaar door het ministerie van Defensie naar voren gebrachte ruimtebehoeftes voor militaire faciliteiten.